Skrócone, nieestetycznie wyglądające paznokcie i widok osoby z palcami w ustach. To pierwsze skojarzenie przychodzące na myśl o obgryzaniu paznokci. Onychofagia prowadzi nie tylko do defektów kosmetycznych dłoni, ale i niejednokrotnie do poważnych chorób ogólnoustrojowych.
Obgryzanie paznokci jest nawykiem, z którym można wygrać
Onychofagia, czyli nawykowe obgryzanie paznokci, zaliczane jest do tzw. psychodermatoz - problemów dermatologicznych powstałych na tle psychologicznym. Problem ten dotyka zarówno małe dzieci (w wieku ok. 3-4 lat), nastolatków (blisko 45%) i dorosłych. Wraz z dojrzewaniem wiele osób oducza się obgryzać paznokcie, ale ok. 15 proc. dorosłym nie udaje się poskromić tego nawyku. Wydaje się, że problem ten dotyka częściej chłopców i mężczyzn, niż płeć przeciwną.
Nie są znane wszystkie przyczyny obgryzania paznokci. Wskazuje się przede wszystkim na powiązania tego nawyku ze sferą psychiczną człowieka, a szczególnie odczuwaniem negatywnych emocji, lęku, samotności. Silnym czynnikiem wywołującym ten odruch jest stres. U osób dorosłych przyczyną mogą być problemy osobiste, konflikty, ale również strach. Z innych przyczyn podaje się zaburzenia poziomu minerałów i witamin we krwi, bezczynność i nudę.
Nie tak niegroźny nawyk
Onychofagia kojarzy się ze złym, acz niegroźnym i nie wpływającym w znaczącym stopniu na tryb życia nawykiem. Warto podkreślić, że obgryzanie może prowadzić do innych, nierzadko bardzo poważnych zaburzeń zdrowotnych.
Obgryzanie paznokci może przyczynić się do:
- wad zgryzu, zniekształceń szczęk, ścierania, pęknięć i zmian położenia zębów oraz stanów zapalnych przyzębia;
- rozwoju zakażeń, ze względu na łatwość przenoszenia pod płytką paznokcia i na opuszkach palców: bakterii, wirusów, grzybów i pasożytów np. jaj owsików;
- nieodwracalnych zmian w obrębie paznokci i opuszków palców.W wyniku wieloletniego obgryzania paznokci może dojść do skrócenia i zaniku płytki paznokcia: deformacji, a nawet zapalenia szpiku kostnego paliczków (kości palców), czy też utraty paliczków dalszych.
Jak sobie z tym poradzić?
Obgryzanie paznokci to nawyk, którego należy się oduczyć. Warto sobie uświadomić odczuwanie tej potrzeby, i w zamian za to zajmować usta czymś innym: np. żując suszone owoce, orzechy czy gumę do żucia. Równocześnie warto zająć ręce: piłeczką, ołówkiem. Innym sposobem jest stosowanie preparatów aptecznych (tzw. gorzkich palców). Są to płyny lub żele, którymi maluje się płytki paznokci. Pozostawiają one na ich powierzchni gorzką warstwę.
W efekcie czujemy, kiedy nasze palce wędrują do ust i oduczamy ich obgryzania. Dobrym sposobem dla dziewcząt i kobiet jest manicure. Nałożenie tipsów,według osób, które miały problem z obgryzaniem paznokci, skutecznie pomaga w oduczeniu nawyku, a równocześnie likwiduje poczucie wstydu i zakłopotania związanego z nieestetycznym wyglądem dłoni. Chłopcom zaleca się skracanie paznokci.
A może terapia?
Ponieważ onychofagia należy do psychodermatoz, do jej wyleczenia zalecana jest terapia behawioralna. Składa się na nią: trening zmiany nawyków oraz nauka techniki kontroli bodźców. Wraz z terapią behawioralną wskazane jest stosowanie farmakoterapii (leków przeciwdepresyjnych). Hipnoza również jest skuteczna w oduczeniu obgryzania paznokci. Oczywiście niektórym osobom udaje się zrezygnować z tego nawyku spontanicznie. Dzięki temu poprawimy nie tylko wygląd dłoni, ale i swoje samopoczucie.